James Webb Uzay Teleskobu, kozmosun derinliklerinde bir defa daha kıymetli bir keşfe imza attı. Bu defa, HR 8799 yıldız sistemi içerisinde yer aldığı bilinen dört gezegende karbondioksit varlığı tespit edildi.
Bu gelişme, sırf bir atmosferik tahlil değil, tıpkı vakitte gezegenlerin oluşum süreçlerine dair derin ipuçları sunuyor. Pekala keşif ne manaya geliyor?
Elbette bu bulgu, bu gezegenlerde geğirerek karbondioksit üreten ineklerin var olduğunu kanıtlamıyor. Lakin bilim beşerlerine nazaran bu tespit, gezegenlerin nasıl oluştuğuna dair modelleri destekleyen güçlü bir kanıt niteliğinde. Bilhassa, Güneş Sistemi’nin dev gezegenlerinin oluşum süreçleri ile bu sistemdeki gezegenlerin benzerlikler taşıyor olması dikkat çekiyor.
Güneş Sistemi’nde, gezegen oluşumu için genel olarak iki modelden bahsediliyor:
- Yukarıdan Aşağıya Model: Gazların yavaş yavaş toplanmasıyla gezegenlerin oluştuğu süreç.
- Aşağıdan Üste Model: Katı çekirdeklerin inşa edilip, daha sonra hidrojen ve helyum üzere hafif gazlarla çevrelendiği süreç.
Jüpiter ve Satürn üzere gaz devlerinin, aşağıdan üste modeline uygun biçimde oluştuğu düşünülüyor. Fakat bu süreçlerin sırf bizim Güneş Sistemi’ne mahsus olup olmadığını anlamak sıkıntı. James Webb’in elde ettiği bulgular, bu teorilerin üniversal olabileceği istikametinde kuvvetli işaretler sunuyor.
Genç gezegenler neden daha kolay inceleniyor?
HR 8799 sisteminde bulunan gezegenlerin bu kadar ayrıntılı tahlil edilebilmesinin bir nedeni var: Bu gezegenler hala epeyce genç ve ağır bir formda sıcaklar. Oluşum sürecinden gelen bu sıcaklık, yüzeylerindeki gazların tespit edilmesini epey kolaylaştırıyor. James Webb Teleskobu sayesinde, karbondioksitin yanı sıra gezegenlerde farklı oranlarda karbon monoksit ve metan da bulundu. Bu gazların oranları, her bir gezegenin oluşum sürecindeki farklılıkları gözler önüne seriyor.
Yaşam ihtimali var mı?
HR 8799 sistemindeki gezegenler şimdi çok genç ve çok sıcak. Bu nedenle, üzerinde ömrün varlığına dair rastgele bir iz tespit edilmiş değil. Bilim insanları, bu gezegenlerin milyarlarca yıl daha yaşama elverişli bir hale gelmesini beklemiyor.
James Webb Uzay Teleskobu’nun bu keşfi, sırf HR 8799 sistemine dair değil, birebir vakitte başka yıldız sistemlerindeki gezegenlerin oluşum süreçlerine ışık tutuyor. Gelecekte yapılacak daha detaylı müşahedeler, bu tıp keşiflerin kainatın genel tabiatı hakkında daha kapsamlı bilgiler sunmasını sağlayabilir.
