Antik Yunan medeniyetinden bu yana beşerler, Dünya’nın global bir biçime sahip olduğunun farkında. Günümüzde, uydular ve çağdaş teknolojiler sayesinde bu gerçek daha da güçlü bir halde ortaya çıkmış durumda. Lakin, bu ispatlara karşın hala Dünya’nın düz olduğunu savunan ve büyük bir uçan disk üzerinde yaşadığımız konusunda ısrar eden bir küme insan var. “Düz Dünyacılar” olarak da isimlendirilen Bu bireyler, her türlü bilimsel dataya karşı çıkarak kendi inançlarını sürdürmeye devam ediyor.
Düz Dünya Teorisi ve Ruhsal Kökleri Kent Üniversitesi’nden araştırmacılar, birtakım insanların bu inanca neden bu kadar sıkı bir biçimde tutunulduğunu anlamaya yönelik dikkat cazip bir çalışma gerçekleştirdi. Araştırma grubu, 137.000’den fazla kişiyi kapsayan 279 farklı çalışmanın sonuçlarını tahlil etti ve kıymetli bir bulguya ulaştı: Düz Dünya teorisine inanan beşerler, başka bireylere nazaran güven eksikliği ve kaygı yaşamaya daha yatkınlar.
Çalışmanın başyazarı Dr. Mikey Biddlestone, şöyle diyor: “İnsanlar ruhsal muhtaçlıklarını karşılamanın alternatif yolları bulabiliyorsa yahut bu muhtaçlıklar birinci etapta engellenmemişse, komplo teorilerini daha az cazibeli bulabilirler.” Bu durum, bireylerin toplumsal güvenlik, aidiyet ve paha görme üzere ruhsal muhtaçlıklarının karşılanmasıyla yakından bağlantılı.
Komplo teorilerinin temeli: Güvensizlik ve belirsizlik
Komplo teorileri, genel olarak kabul görmüş anlatılara karşı çıkarak, fantastik ve birden fazla vakit mantıksız alternatif açıklamalar sunar. Örneğin, “Düz Dünya” görüşünü benimseyenler, Dünya’nın yüzeyinin düz görünmesi üzere kolay argümanlarla bu argümanlarını dayanaklar. Fakat, bu teorilere inanmanın kökeninde, bireylerin belirsizlik ve güvensizlik hislerini telafi etme eforu yatıyor olabilir.
Araştırmacılar, komplo teorilerinin bireyler ve toplumlar üzerindeki ziyanlı tesirlerine dikkat çekiyor. Psychological Bulletin’de yayımlanan çalışmada şu söze yer veriliyor: “Komplo teorilerine inanmanın, bireyler ve toplumlar için ziyanlı sonuçlar doğurduğu bulundu. Bu tesirleri anlamak ve azaltmak ismine teorilerin ruhsal cazipliğini açıklamak hayati kıymet taşıyor.”
Yapılan tahliller, komplo teorilerinin insanların tehdit altında hissettikleri toplumsal imajlarını müdafaa uğraşı olabileceğini ortaya koyuyor. Ayrıyeten, varoluşsal tehditlere ait telaşların ve toplumsal yabancılaşmanın, bu inançları güçlendiren ana faktörler olduğu belirtildi.
Araştırmacılar, bu bulguların gelecekte komplo teorilerine karşı daha tesirli yolların geliştirilmesine taban hazırlayabileceğini umut ediyor. Bilimin ve toplumsal farkındalığın artması, bu çeşit ziyanlı inançların yayılmasını engellemede kıymetli bir rol oynayabilir.
