Gelecekte insanların Dünya dışında bir gezegeni konutları olarak seçmeleri gerekirse, Mars en cazip alternatiflerden biri olarak öne çıkıyor. Venüs’ün çok sıcaklıklarından farklı olarak, Mars’ın iniş yapılabilecek sağlam bir yüzeyi, potansiyel su kaynakları ve nispeten makul çevresel şartları var.
Ancak, Kızıl Gezegen’i yeni bir mesken haline getirmek için önümüzde çözülmesi gereken çok fazla zorluk da bulunuyor. Bilhassa, Mars’ın %95 oranında karbondioksitten oluşan atmosferinde solunabilir oksijen sağlayacak bitki yetiştirilmesi, bu istikamette atılacak birinci büyük adımlardan biri olabilir.
Yapılan bir araştırma, bu istikamette umut verici bir keşfe işaret ediyor. Araştırmacılar, Mars’ın şiddetli şartlarında hayatta kalabilen bir ömür formunu ortaya çıkardı. Bu ömür formu, gelecekte Mars’ı kolonileştirmek isteyen beşerler için bir dönüm noktası olabilir.
Likenler: Uzayda hayatta kalabilecek harika adaylar
Araştırma takımının inceleme konusu olan likenler, bir mantar ve alg yahut siyanobakterinin simbiyotik birleşiminden oluşuyor. Bu organizmalar, kuraklık şartlarında metabolik bir duraklama (anhidrobiyoz) yetenekleri ve sert UV ışınlarına karşı dayanıklılıklarıyla bilinir. Likenler, Dünya’nın kutup tundralarından sıcak çöllerine kadar birçok farklı ve güçlü ekosistemde hayatta kalabilme yeteneği göstermiştir. Lakin bu çalışmada, iki farklı liken çeşidi Mars şartlarını simüle eden bir ortamda test edildi: Diploschistes muscorum ve Cetraria aculeata.
Deney sırasında, bu iki cins Mars’ın çok sıcaklık dalgalanmalarına, X-ışını radyasyonuna, düşük basınca ve karbondioksit yüklü atmosferine maruz bırakıldı. Sonuçlar, Diploschistes muscorum tipinin bu ekstrem şartlarda metabolik süreçlerini sürdürebildiğini ve savunma düzeneklerini etkinleştirebildiğini gösterdi. Fakat, Cetraria aculeata’nın radyasyona karşı beklendiği kadar güçlü olmadığı tespit edildi.
Araştırmanın ehemmiyeti ve geleceğe etkileri
Araştırma grubundan Dr. Kaja Skubała, çalışmanın kıymetine dikkat çekerek, şunları söyledi: “Bu çalışma, liken simbiyozunun mantar bileşenlerinin, Mars yüzeyine benzeri bir ortamda bile etkin metabolik süreçlerini devam ettirebildiğini göstermesi açısından bir birinci. Bu, Mars’ta hayatta kalma ve yaşanabilirlik çalışmalarında kıymetli bir ilerleme.” Skubała ayrıyeten, likenlerin hidratlı bir yapıya sahip olduğunu ve iyonize radyasyon üzere Mars’ın şiddetli şartlarına ahenk sağlayarak hayatta kalma potansiyeli sergilediğini belirtti.
Bu bulgular her ne kadar heyecan verici olsa da, araştırmacılar likenlerin Mars’a gönderilmesinden evvel daha derinlemesine çalışmalara muhtaçlık duyulduğunun altını çiziyor. Uzun müddetli Mars şartlarının likenler üzerindeki tesirleri, misyonların başarısı için hangi bölgelere ne ölçüde yerleştirilmeleri gerektiği üzere sorular hala yanıt bekliyor.
Bu çığır açıcı çalışma, IMA Fungus mecmuasında yayımlandı ve Mars’ın yaşanabilirlik potansiyeline dair bilimsel bilgi birikimimizi kıymetli ölçüde genişlettiği söylenebilir.
