Oxford Üniversitesi’nden İngiliz profesör Leah Veronese, Bodleian Kütüphanesi’nde yaptığı araştırmalar sırasında 17. yüzyıldan kalma bir metin koleksiyonunda dikkat cazip bir şiire rastladı. Birinci dizeleri sıradan görünse de, ilerleyen satırlar ünlü bir yapıta işaret ediyordu. Veronese, Shakespeare’in en bilinen sonetlerinden biri olan Sonnet 116’nın, daha evvel belgelenmemiş el yazması bir versiyonunu keşfetmişti.
Bu el yazması, Shakespeare’in Sonnet 116’sının müzikal bir uyarlaması ve akademisyenlerin bildiği ikinci el yazması kopya olarak kayıtlara geçiyor. Veronese, bu keşfi, Oxford’un Ashmolean Sanat ve Arkeoloji Müzesi’nin kurucusu ve Kraliyet yanlısı Elias Ashmole’un (1617-1692) derlediği çeşitli metinlerin bulunduğu bir koleksiyon içinde yaptı. Ayrıntılı inceleme ve araştırma sonuçları, 3 Şubat’ta English Studies Review mecmuasında yayınlandı. Sonnet’in bu adaptasyonu, 17. yüzyıl İngiltere’sinin politik ve kültürel atmosferine yeni bir ışık tutuyor.
Shakespeare’in gözden kaçan uyarlaması
Veronese, bu metne rastladığında, Sonnet 116’nın tanıdık lakin farklı bir versiyonunu okuduğunu fark etti. Lakin, el yazmasının katalog açıklamasında Shakespeare’e rastgele bir atıf yapılmamıştı. 19. yüzyılda William Henry Black tarafından kataloglanan bu el yazması, muhtemelen birinci dizeleri farklı olduğu için gözden kaçmıştı. Örneğin:
Yeni keşfedilen versiyon:
Kendinden kör edici kusur tüm bu zihinleri ele geçirir
Sahte temyizleri olan bu aşkı kim çağırır
Hangi değişiklik bulduğunda değişir
Orijinal Shakespeare versiyonu:
Gerçek zihinlerin evliliğine müsaade vermeme müsaade ver
Engelleri kabul etmeyin; aşk aşk değildir
Değişiklik bulunduğunda hangi değişir
Bu küçük lakin değerli farklar, metnin Shakespeare’e ilişkin olduğu gerçeğini yüzyıllardır gölgede bırakmış olabilir.
Keşfedilen versiyon, 17. yüzyıl İngiliz bestekarı Henry Lawes tarafından müziğe uyarlanmış bir el yazması. Özgününden farklı olarak ek satırlara ve değişik bir sona sahip. Araştırmalara nazaran, bu ek satırlar, uyarlamayı bir müzik olarak uzatmak gayesiyle eklenmiş olabilir. Lakin Veronese, bu farklılıkların yalnızca sanatsal değil, birebir vakitte politik nedenlerle de yapılmış olabileceğini öne sürüyor.
1642-1651 yılları ortasında İngiltere, Kral I. Charles ile Parlamento ortasındaki iç savaşlarla sarsıldı. Savaşın sonucunda kral idam edildi ve İngiltere 11 yıl boyunca Cumhuriyet rejimiyle yönetildi. Bu periyotta Noel kutlamaları ve halka açık müzikler yasaklanmıştı. Ashmole’un derlediği koleksiyon, yasaklı müzikler ve kraliyetçi şiirleri içeriyor. Veronese’ye nazaran, Sonnet 116’nın bu müzikal uyarlaması, kraliyetçi sadakati yüceltmek için yazılmış siyasi bir aşk müziği olarak okunabilir.
Keşif, Shakespeare çalışmalarına yeni bir boyut katıyor
Oxford Üniversitesi’nde Shakespeare çalışmaları profesörü Emma Smith, bu keşfin kıymetine dikkat çekerek, arşivlerde hala bilinmeyen Shakespeare metinleri olabileceğini belirtiyor. Günümüzde Sonnet 116, Shakespeare’in en ünlü şiirlerinden biri olarak kabul edilse de, kendi vaktinde bu kadar tanınan olmadığı düşünülüyor. Bu yeni keşif, Shakespeare’in yapıtlarının vakit içindeki değişimini ve devrin siyasi atmosferine nasıl ahenk sağladığını anlamak için kıymetli bir kaynak oluşturuyor.
