Satürn, yörüngesinde dönen uydu sayısının 274’e yükselmesiyle bir sefer daha “uydu kralı” unvanını pekiştirdi. Halkalarıyla esasen büyüleyici bir gezegen olan Satürn, bu rekor sayıyla yalnızca Güneş Sistemi’nde değil, tüm gökbilim dünyasında büyük bir yankı uyandırdı. Gezegen, artık Güneş Sistemi’ndeki öbür tüm gezegenlerin toplam uydu sayısından neredeyse iki kat fazla uydusuyla rakipsiz bir pozisyonda.
Kanada – Fransa – Hawaii Teleskobu’nu kullanan memleketler arası bir gökbilimciler takımı, Satürn’ün etrafında tam 128 yeni uydu keşfetti. Bu gelişme, Satürn’ün geçen yıl 62 yeni uydu keşfedilerek toplam uydu sayısının 145’e ulaştığı periyotta geri kazandığı uydu hükümdarı unvanını çok daha güçlü bir halde taçlandırdı. Güneş Sistemi’nin başka gaz devi ve Satürn’ün en önemli rakibi Jüpiter ise yalnızca 95 doğrulanmış uyduya sahip. Bu uçurum, iki gezegen ortasındaki yıllardır süregelen rekabeti büyük ölçüde Satürn’ün lehine çevirmiş durumda.
Bu alandaki çalışmalara liderlik eden araştırmacı Edward Ashton, British Columbia Üniversitesi aracılığıyla yaptığı açıklamada, “Tahminlerimize nazaran, Jüpiter’in bu farkı kapatma bahtı bulunmuyor,” diyerek Satürn’ün üstünlüğünün kalıcı olabileceğine işaret etti.
Keşif takımı, 2019 ile 2021 yılları ortasında Kanada – Fransa – Hawaii Teleskobu’nu kullanarak Satürn’ün etrafındaki gökyüzünü ayrıntılı bir biçimde taradı. Farklı teleskopları birleştirerek astronomik objelerden gelen sinyalleri güzelleştiren bilim insanları, başlangıçta 62 uydu ve kimliği belgisiz birçok küçük obje tespit etti. 2023 yılında birebir gökyüzü alanlarını üç ay boyunca tekrar gözlemleyen takım, bu objelerin büyük bir kısmının uydu olduğunu doğruladı. Keşif, kısa mühlet önce Uluslararası Astronomi Birliği tarafından da resmen kabul edildi.
Düzensiz uyduların gizemi
Yeni keşfedilen 128 uydu, sistemsiz yörüngelere sahip ve çoklukla küçük boyutlu. Araştırmacılar, bu uyduların geçmişte Satürn’ün daha büyük uydularıyla ya da kuyrukluyıldızlarla gerçekleşen çarpışmalar sonucu oluşmuş kesimlerden ibaret olduğunu düşünüyor. Birçok uydu, Satürn’ün Mundilfari alt grubunun yakınında bulundu. Bilim beşerlerine nazaran, bu bölge 100 milyon yıl evvel meydana gelen ve daha büyük gövdelerin parçalanmasına yol açan çarpışmaların merkezi olabilir.
Edward Ashton, “Yıllar süren dikkatli çalışmalarımız, Satürn’ün sistemsiz doğal uydu popülasyonunun evrimi hakkında kıymetli bilgiler sunan yeni keşifleri beraberinde getirdi,” diyerek bu keşiflerin bilimsel ehemmiyetini vurguladı.
Ekip, mevcut teknolojiyle Satürn, Uranüs ve Neptün üzere uzak gezegenlerin etrafındaki uyduları tespit etme sonuna ulaşıldığını belirtti. Bu da, yakın gelecekte yeni uyduların keşfedilmesinin zorlaşacağı manasına geliyor. Öbür bir deyişle, Satürn en azından şimdilik Güneş Sistemi’nin uydu hükümdarı olarak yerini koruyacak üzere görünüyor.
