Termoslar, sıcak içecekleri sıcak, soğuk içecekleri ise soğuk tutma yetenekleriyle bilinen ekipmanlardır. Pekala fakat bunu nasıl başardıklarını, neyi soğuk tutup neyi sıcak tutacaklarını nasıl bilebildiklerini hiç merak ettiniz mi? Birçok vakit, kullandığımız eşyaların nasıl çalıştığını bilmesek de, termosların çalışma prensibi epeyce enteresandır.
Termoslar, aslında içlerindeki sıvının sıcak mı yoksa soğuk mu tutulması gerektiğini bilmezler. Bunun yerine, termodinamiğin maddelerini kullanarak bu sıcaklık mucizesini gerçekleştirirler.
Termoslar günümüzde yaygın olarak kullanılır ve hem yiyecekleri hem de içecekleri sıcak yahut soğuk tutmak için ülküdür. Enteresan bir formda, termoslar yiyeceklerle ilgili olmayan araştırmalardan ortaya çıkmıştır.
James Dewar ve akabinde gelen “Termos”
19. yüzyılın sonlarında İskoç kimyager ve fizikçi James Dewar, büyük ölçülerde sıvı oksijen üretebilen bir makine geliştirdi. Lakin sıvı oksijen yaklaşık -183°C’de kaynadığı için, onu incelemek emeliyle gereğince uzun mühlet soğuk tutmanın bir yolunu bulması gerekiyordu.
Termodinamiğin ikinci maddesine nazaran, ısı her vakit daha sıcak alanlardan daha soğuk alanlara hakikat hareket eder. Isı iletimi, direkt temas yoluyla; konveksiyon, sıvıların hareketiyle; radyasyon ise elektromanyetik dalgalar yoluyla gerçekleşir. Örneğin, bir fincana sıcak kahve koyduğunuzda, fincandaki atomlar ısı iletimi yoluyla etrafa ısı aktarır. Konveksiyon yoluyla sıcak sıvı üst tarafa yükselirken, fincandaki atomların sıcaklığı etrafla eşitlenir.
James Dewar, bu süreçleri yavaşlatmanın bir yolunu buldu. Gayesi, bir sıvıyı daha uzun mühlet soğuk tutmaktı. 1892’de, bir şişeyi öbür bir şişenin içine yerleştirerek ortalarında neredeyse vakum oluşturdu. Vakum katmanı, iletimi ve konveksiyonu önlerken, şişenin içinde radyasyonu yavaşlatmak için yansıtıcı bir materyal kullandı.
Bu sistem, içindeki sıvıların yahut yiyeceklerin dış ortam tarafından ısıtılmasını yahut soğutulmasını yavaşlatıyordu. Lakin Dewar, bu sistemin patentini almadı. Daha sonra, bu sistemin geliştirilmiş bir versiyonunu kullanan küçük şişeler, patentini alan şirketin ismiyle “Termos” olarak tanınmaya başlandı.
